W czwartek 30 lipca 2020 odbyły się uroczystości 76. rocznicy likwidacji więzienia karno-śledczego w Forcie III Pomiechówek.
Stanowią one, jak to celnie zauważył podczas takiej uroczystości w 2018 r. dr Piotr Oleńczak, początek mazowieckich obchodów wybuchu Powstania Warszawskiego. Warto w tym miejscu przywołać fragment monografii gminy Pomiechówek
„Ostatnia masowa egzekucja jest związana z postępami na froncie Armii Radzieckiej, która w lipcu 1944 r. zbliżała się już do linii Wisły. Niemcy podjęli decyzję o ewakuacji Fortu III, by więźniowie nie zostali uwolnieni przez nadchodzących Rosjan.
W sobotę 29 lipca, Niemcy popędzili pozostających przy życiu więźniów na stację w Modlinie, gdzie miał oczekiwać pociąg ewakuacyjny. Do godzin popołudniowych pociąg jednak nie nadjechał, wobec czego zdecydowano o powrocie więźniów do Fortu.
Więźniów zmuszono do kopania dołów. Następnego dnia, w niedzielę 30 lipca odbyła się masowa zbrodnia. W ten upalny dzień więźniowie szli na egzekucję oszołomieni, chwiejąc się na nogach. Wielu miało ręce powiązane drutem kolczastym. W miejscu egzekucji stał taboret, na nim wiadro z wodą. Niemcy, z powodu gorąca co chwilę obmywali sobie ręce i polewali się wodą. (…) Śmierć wówczas poniosło 281 osób.” (P. Oleńczak, Osiem wieków w dolinie Wkry, Pomiechówek 2015, s. 147-148)
W czwartkowej uroczystości uczestniczył szef MON Mariusz Błaszczak. Złożył on kwiaty pod pomnikiem żołnierzy Armii Krajowej oraz w celi zero. Następnie dołączył do zebranych na terenie tymczasowego cmentarza, powstałego w wyniku ekshumacji prowadzonych przez IPN
Modlitwę nad grobami pomordowanych poprowadził ks. kan. Tomasz Cymerman, proboszcz parafii pw. Św. Anny w Pomiechowie. Wieńce na mogiłach poległych złożył minister wraz dyrektorem Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adamem Siwkiem, delegacje władz państwowych i samorządowych oraz zgromadzeni goście, także rodziny zamordowanych więźniów.
- Bardzo dziękuję wszystkim tym, którzy opiekują się tym miejscem. Przede wszystkim Wojsku Polskiemu, ale także przedstawicielom Instytutu Pamięci Narodowej i przedstawicielom polskiego samorządu. Dziękuję, że to miejsce jest przywracane. Zobowiązuję się do tego, że to miejsce będzie miejscem upamiętnienia poległych za ojczyznę – podkreślił minister Mariusz Błaszczak.
Bezpośrednio po uroczystości obyło się także spotkanie historyczne, zorganizowane przez Fundację Fort III Pomiechówek dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Obrony Narodowej. Zwiedzanie poprowadził ostatni dowódca jednostki stacjonującej w Forcie Piotr Skonieczny.
Wyrazy podziękowania za pomoc w promocji wydarzenia kierujemy do Redakcji „Gościa Płockiego”, która kolejny raz angażuje się jako patron medialny wydarzenia na Forcie III Pomiechówek, oraz do naszych lokalnych mediów „Tygodnika Nowodworskiego” i „Gazety Nowodworskiej”.
W imieniu współorganizatorów dziękujemy wszystkim przybyłym na obchody.
Pamiętajmy o ofiarach Fortu III Pomiechówek!
W dniu 30 lipca 2020 przypada 76. rocznica likwidacji gestapowskiego więzienia karno-śledczego w Forcie III w Pomiechówku i egzekucji prawie 300 więźniów. Z tej okazji Fundacja Fort III Pomiechówek zainicjowała, wspólnie z Ośrodkiem Kultury PomPA i Gminą Pomiechówek, skromne uroczystości. W związku z potwierdzoną obecnością na nich Pana Mariusza Błaszczaka - Ministra Obrony Narodowej, faktyczną organizację obchodów przejęło Ministerstwo Obrony Narodowej. Z powodu zakładanej większej liczby uczestników, uroczystości w całości odbędą się w czwartek 30 lipca o godz. 10.00 na terenie tymczasowego cmentarza na terenie Fortu III w Pomiechówku.
Około godziny 10:30, będzie możliwość zwiedzenia Fortu z przewodnikiem. Osoby zainteresowanie zwiedzeniem Fortu prosimy o zapisanie się pod poniższym linkiem (wymóg związany z pandemią i koniecznością zapewnienia dystansu społecznego w zamkniętych pomieszczeniach):
→ forms.gle/2JZrDRq2Two1enH89
Spacer historyczny odbędzie się bezpośrednio po zakończeniu uroczystości. Będziemy na zapisanych uczestników oczekiwali pod namiotem Ośrodka Kultury PomPA Pomiechówek.
Zapraszamy w imieniu wszystkich współorganizatorów.
